^Na górę strony

nag01c

W Ciekawostce poświęconej > Pasymowi zamieściłem zdjęcia z tamtejszego kościoła ewangelickiego przedstawiające rzeźbiony łeb byka jelenia z porożem, zwisający ze stropu w centralnym punkcie głównej nawy. Zastanawiałem się wtedy nad przyczyną takiej szczególnej dekoracji miejsca kultu religijnego. Na taką samą dekorację, w dodatku tak samo wyeksponowaną, natknąłem się później w kościele rzymskokatolickim pw. Wniebowzięcia NMP w Chełmnie. Tak więc ten motyw w Pasymiu nie był czymś wyjątkowym ani dla tego kościoła, ani dla kościołów ewangelickich.

Rozwiązanie tej zagadki znalazłem w artykule Cezarego Tryka pt. Rys historii łowiectwa w Prusach Wschodnich do XVIII wieku. Okazuje się, że wiszące w kościołach poroża mają związek z szeroko rozpowszechnionym w państwie krzyżackim kultem św. Huberta! Zakon starał się aby był on czczony we wszystkich kaplicach i kościołach na terenie jego państwa. Pozostałością tego kultu są właśnie wiszące u stropu rzeźbione łby byków z porożami.

W swoim artykule C. Tryk zauważa, że przyczyny czczenia św. Huberta w ten szczególny sposób nie są całkiem jasne. Jeden z autorów piszących na ten temat łączy je z psalmem 41, którego początek brzmi: jako jeleń do źródeł wodnych, tak tęskni dusza moja do Ciebie Panie. Pamiętajmy, że w chrześcijaństwie jeleń jest symbolem Boga. Dlatego też ukazał się On Hubertowi pod taką właśnie postacią.

Znana jest również legenda, wg której niedługo po założeniu kościoła w Królewcu w XIII w. wszedł do niego jeleń podczas nabożeństwa. Na pamiątkę tego wydarzenia zawieszono tam jelenie poroże. Podobna legenda związana jest z księciem pruskim Albrechtem. Pewnego razu ściągany przez niego jeleń szukał schronienia w chatce pustelnika. Na pamiątkę tego zdarzenia książę wybudował kościół na miejscu pustelni i zawiesił tam łeb jelenia.

Jako przykład - poroże jelenia zawieszone w dawnym kościele ewangelickim we wsi Ostrykół (woj. warmińsko-mazurskie, gmina Prostki). Poroże pochodzi z roku 1700, co widać na odwrocie deski, do której jest przymocowane (zdjęcia: Andrzej Orębski).

Copyright © 2024. Witold Daniłowicz - Wszelkie prawa zastrzeżone                                                                  Wykonanie strony - Andrzej Otrębski